آیا مطالعه کردن هم نیاز به مهارت دارد؟! آیا هرکسی میتواند کیفیت مطالعه و خواندن مطالب خودش را بهبود بدهد؟ آموزش مهارت های مطالعه را از کجا میتوان تهیه کرد؟
به درسی که مطالعهاش برای شما سخت است فکر کنید حالا فکر کنید که چقدر خوب میشود اگر بتوانید در مدت زمان خیلی کوتاهی این درس را سریع مطالعه کنید راحتتر و مفهومیتر آن را یاد بگیرید و نمره و درصد بالایی در این درس کسب کنید!.
آیا این یک رویاست؟ خیر برای پاسخ باید گفت مطالعه کردن درحالی که که ممکن است حتی به ذهن ما نرسد یک مهارت ویژه است که خوشبختانه قابل یادگیری است و باز هم خوشبختانه نتایج آن قطعی است طوریکه میتواند یادگیری شما را برای همیشه متحول کند!.مهارت بسیار مهمی که همین الان هم برای یادگیریاش دیر است!.
در این نوشته قرار است کاملا به یادگیری مهارت های مطالعه بپردازیم و با نکات جذاب و مهماش آشنا بشویم. (سایت فرادرس یکی از آموزشهای خوب در این زمینه را داراست.)
۷ چالش مهم در مطالعه:(مواردی که در مهارت های مطالعه به آنها توجه میشود)
همه ما در مطالعه کردن و درس خواندن با این چالشها مواجه هستیم:
۱. زمان و نقش آن در مهارت های مطالعه
زمان محدود است و مطالعه وقتگیر سوالی که پیش میآید این است که چطور زمان خود را برای مطالعه مدیریت کنیم؟ آیا میتوانیم متن مورد نظرمان را سریعتر مطالعه کنیم؟ خیلی خوب میشد اگر میتوانستیم در مدت زمان خیلی کمتر مطالب بیشتری را با همان کیفیت قبل یاد بگیریم!
– آیا مدت زمان هر پارت مطالعه مقدار خاصی باید داشته باشد؟ آیا برای مدیریت زمان نکات خاصی را باید رعایت کنیم؟ بهترین زمان برای مطالعه چه هنگامی است؟
برای اینکه بتوانید زمان خود را بهتر مدیریت کنید حتما به آموزش مدیریت زمان مراجعه فرمایید.
۲.دقت و تمرکز: آیا چیزی به نام مهارت افزایش تمرکز داریم؟
خواندن روزنامه نیاز به تمرکز خاصی ندارد ولی حتما موافقید که برای مطالعه تمرکز امری است واجب! تمرکز داشتن حین مطالعه چالشی است که خیلی وقتها ما را درگیر میکند.سوالی که هست این است که آیا روشی وجود دارد که بتوان سریعا به تمرکز دست یافت؟آیا میشود متمرکزتر از قبل درس خواند و مطالعه کرد؟ برای داشتن تمرکز بهتر و بیشتر چه نکاتی را باید رعایت کرد؟
میتوانید برای یادگیری روش های افزایش تمرکز و تقویت حافظه به لینک مراجعه کنید.
۳.انگیزه:
خیلی وقتها حس و حال رفتن سراغ درسی که باید بخوانیم را نداریم. اصطلاحا انگیزهمان کم است. خیلی وقتها بچهها میگویند چه کنیم انگیزهمان بیشتر شود تا بتوانیم درسی که به آن علاقه نداریم را مطالعه کنیم؟آیا راهی وجود دارد که بتوان انگیزه برای مطالعه افزایش یابد؟ آیا اصلا برای شروع مطالعه باید حتما و همیشه انگیزه داشته باشیم؟
۴.روان و آمادگی ذهنی :
برای تمرکز خوب باید از لحاظ ذهنی آماده و آرام باشیم استرس خودمان را کنترل کنیم و با ذهن مثبت مطالعه را شروع کنیم و ادامه بدهیم. چه تکنیکهایی در رابطه با این مورد مهم وجود دارد؟ چه خوب میشد اگر میتوانستیم راحتتر و با آرامش بیشتری مطالعه کنیم. آموزشهایی برای کنترل استرس
۵.درک مطلب:
ما فقط نمیخواهیم از روی نوشته روخوانی کنیم میخواهیم مطالبی که میخوانیم را عمیقتر و بهتر درک کنیم. در صورتی که خیلی وقتها به خودمان میآییم و میبینیم چندین بار است یک مطلب را خواندهایم ولی هنوز مطلب را نفهمیدهایم! . آیا راهی وجود دارد که بتوان مطالب را عمیقتر درک کرد؟
۶.نحوه مطالعه:
همه ما فکر می کنیم مطالعه کردن یک کار مشخص است. کتاب یا جزوه را برمیداری و شروع میکنی به خواندن تا تمام شود!. در حالی که شیوههای زیادی برای مطالعه وجود دارد که کیفیت مطالعه شما را میتواند زیر و رو کند! مطالعه خوب فقط خواندن نیست! شیوههای مختلف و زیادی وجود دارد که مطالعه را هم هیجانانگیزتر میکند و هم لذتبخشتر
۷.محیط مطالعه:
فرض کنید روی یک صندلی ناراحت و روی میزی با ارتفاع نامناسب و نور کم در حالی که سروصدای اطراف زیاد است بخواهید درس بخوانید! شدنی نیست! اینها مواردی بود که همه میدانیم ولی آیا مورادی هستکه برای محیط مطالعه باید رعایت کنیم ولی حواسمان به آنها نیست؟
آسیب های مطالعه: ۶ آسیب متدوال که در مهارت های مطالعه به آن توجه شده است
موارد زیر جزء آسیب های مطالعه هستند که به آنها توجه داشته باشید:
- مطالعه به همراه گوش دادن موسیقی : نتیجه کاهش تمرکز
- بلندبلند خواندن و راه رفتن به هنگام مطالعه : نتیجه کاهش سریع انرژی و تمرکز
- خواندن افراطی : نتیجه زده شدن خستگی و افت کیفیت
- خواندن پشتسرهم و بدون توقف : افت کیفیت مطالعه و تمرکز
- حفظ کردن بدون توجه به مطلب : نتیجه یادنگرفتن!
- اضطراب و وسواس : افت انرژی و تمرکز و کاهش سرعت مطالعه- برای رفع مشکل به یادگیری روش های کنترل استرس مراجعه کنید.
سطوح یادگیری و منحنی فراموشی :
هر موضوعی دارای اصولی هست، مهارت های مطالعه هم اصولی دارد که متاسفانه در مدرسه و دانشگاه اصلا به ما آموزش داده نمیشود.
مثلا اینکه سطوح یادگیری کدامها هستند یکی از معروفترین نظریه ها در این زمینه سطوح یادگیری بلوم است.
آقای بلوم میگوید یادگیری مراحل و سطوحی دارد که عبارتند از :
- به یاد سپردن : اولین سطح یادگیری که مطالب به حافظه منتقل شده و میتوانیم مطالب اسامی و برخی فرمولها را به یاد آوریم
- فهمیدن : سطح دوم یادگیری است و فرد میتواند موضوع را به زبان خودش توضیح دهد.
- کاربرد : سطح سوم اگر در این سطح باشید میتوانید مطلب را در عمل پیاده کنید و مسئلههای مختلف را در عمل حل کنید.
- تحلیل : سطح چهارم یادگیری که فرد بتواند مبحث درسی را تجزیه و تحلیل کند. از جوانب مختلف آن را مورد بررسی قرار دهد.
- نقد و ارزیابی: در این مرحله شما میتوانید موضوعات را نقد کنید و مورد ارزشیابی قرار دهید.
- خلق: به آنچنان سطحی رسیده اید که میتوانید خودتان در آن زمینه به خلق آثار ارزشمند بپردازید.
یا اینکه چطور مطالب را فراموش میکنیم و با گذشت زمان چطور فراموشی اتفاق میافتد در این زمینه میتوانید به آموزش مقابله با فراموشی در مطالعه مراجعه کنید تا با عوامل فراموشی و راهکارهای رفع این مشکل آشنا بشوید.
انواع روشهای مطالعه و نقش آن در مهارت های مطالعه :
در مهارت های مطالعه برای مطالعه مفید و موثر روشهای مختلفی وجود دارد که در اینجا به صورت اجمالی به تعدادی اشاره میکنیم:
۱-روش پسختام یا SQ3R :
این روش توسط رابینسون در سال ۱۹۴۱ مطرح شده است و از معروفترین روشهای مطالعه است
این روش مطالعه شامل مراحل زیر به ترتیب میشود :
- پیش خوانی : اول به طرح کلی متن نگاه کنید- روزنامهوار مطالب، نمودارها و تصاویر را نگاهی بیندازید
- سوال کردن:به تیترهای مهم نگاه کنید و سعی کنید در رابطه با آنها سوالی طرح کنید
- خواندن: مطالعه متن به طور کامل و سعی کنید پاسخ سوالهای مرحله قبل را پیدا کنید.
- تفکر: راجع به مطالب خوانده شده فکر کنید.
- از حفظ گفتن:سعی کنید مطالب را بدون نگاه کردن به متن از حفظ بیان کنید.
- مرور کردن: شروع کنید به مرور پاسخ هر سوال.
۲-روش دکتر والتر پاوک (OK4R):
این روش شامل مراحل زیر است :
- نگاه اجمالی : اول فهرست، مقدمه، خلاصه درس و تیترها را نگاه بیندازید.
- ردیابی مفاهیم کلیدی : حال بهطور سریع متن را نگاه کنید تا مفاهیم اصلی و کلیدی درس را پیدا کنید. این مفاهیم کلیدی معمولا در همان پاراگرافهای اول مطرح شدهاند.
- مطالعه کامل متن
- یادآوری نکات : بدون نگاه کردن به متن سعی کنید مطالب و نکات مهم را بهیاد آورید.
- مرور:بعد از کمی وقفه به مرور مطلب بپردازید.
۳-روش مطالعه PQ6R :
این روش را به تفصیل میتوانید از آموزش روش مطالعه PQ6R یاد بگیرید.
۴-روشهای دیگر و تکنیکهای مطالعه:
روشهای دیگیر برای مطالعه وجود دارند که بعدها مفصلتر مورد بحث قرار میدهیم مانند روش دقیق خوانی – روش تجسسی و انتقادی و غیره
از گذشته تکنیک های بسیار زیادی هم برای مطالعه ابداع شده است که در زیر با آنها آشنا میشوید. توجه کنید ممکن است روشی برای شما بهتر جواب بدهد:
- تکنیک تندخوانی : بحثی مفصل دارد ولی به کمک آن سرعت مطالعه خود را چند برابر میکنید! ( برای یادگیری روش تندخوانی میتوانید به این لینک از سایت فرادرس مراجعه کنید.)
- تکنیک خلاصه برداری : خلاصه برداری یک تکنیک حیاتی است و دارای اصولی است که باید آنها را رعایت کنید.
- تکنیک یادداشت برداری کرنل: روشی ابداع شده توسط یک استاد دانشگاه کرنل در دهه ۵۰ میلادی که کمک میکند مطالب را بهصورت اصولی یادداشت برداری کنید.
- تکنیک نمودار درختی:روشی مبتنی بر طبقهبندی رئوس مطالب به شکل ترسیم یک درخت و شاخههای آن
- تکنیک جدول بندی : اطلاعات را در جدول جای دهید مثلا برای خلاصه شخصیتهای تاریخ ادبیات از جدول با ستونهای تاریخ تولد، نام،کتب مهم، اهمیت و … استفاده کنید.
- روش تصویرسازی ذهنی برای مطالعه :مشابه روش درختی است و برای کسانی که دیداری هستند توصیه میشود.
جمع بندی و منابع مهارتهای مطالعه :
در این نوشته به طور اجمالی با مهارت های مطالعه آشنا شدیم. و الان آمادگی دارید تا بهطور دقیق و کاملتر این مهارت را در خودتان تقویت کنید تا نتایج چشمگیری را تجربه نمایید. یکی از آموزشهای خوب در زمینه مهارت های مطالعه آموزش مهارت های مطالعه فرادرس است که پیشنهاد میکنم حتما ببینید و از نتایج فوق العاده آن در یادگیری و مطالعه دروس بهره ببرید.
- دفترچه اختصاصی کنکور رشته تجربی- سال ۱۳۹۸ نظام جدید یا نظام 3-3-6
قوانین ارسال دیدگاه